Spiekkaarten rekenen: een handig rekenmaatje voor alle kinderen

Spiekkaarten rekenen: een handig rekenmaatje voor alle kinderen

Annemie Desoete, Universiteit Gent

De spiekkaarten zijn bedoeld voor kinderen die moeilijkheden blijven hebben met de tafels en sommen tot en met 20, maar ook voor wie behoefte heeft aan één duidelijke strategie, gebaat is bij visuele ondersteuning en voor wie behoefte heeft aan zekerheid (en een steuntje in de rug). De spiekkaarten zijn leuk gemaakt.
Ze zijn soms wat druk (door de vele kleuren) en ze bevatten bijv. hm die niet meer in het leerplan staan, maar ze brengen vooral een helder overzicht van dingen die heel veel kinderen met dyscalculie blijven vergeten.

De spiekkaarten zijn dus een aanwinst voor onze kast met therapiemateriaal. Het principe van het ‘aanpassen’ aan waar kinderen nood aan hebben wordt heel goed gedaan met Kaart 8 (waar men de tafels schrapt die men wel uit het hoofd kent).

Voor alle leerlingen geschikt

Veel van deze kaarten zijn bovendien ook nuttig voor andere leerlingen (beginnende rekenaars, kinderen met geheugenproblemen door andere oorzaken...). Het Universal Design for Learning (UDL) lijkt dan ook een passend kader waarbinnen deze kaarten kunnen worden gebruikt. Binnen dit kader wordt gestreefd naar het creëren van leeromgevingen, leermaterialen en didactische benaderingen die nuttig kunnen zijn voor alle kinderen, ongeacht de individuele verschillen in leerachtergronden. Het M-decreet kan hierbij een wettelijk kader vormen om deze visie te ondersteunen en te evalueren.

Dyscalculie

Voor kinderen met dyscalculie kan een toets waar ze deze kaarten gebruiken zeker zinvol zijn. Ze kunnen zo met deze kaarten (als redelijke aanpassingen) de onzichtbare drempel van het blijven vergeten van arbitraire informatie omzeilen. Leerkrachten vrezen soms ten onrechte dat ze kinderen kansen ontnemen door hulpmiddelen toe te laten. Dat is echt niet zo! Tot de leeftijd van 25 jaar worden er verbindingen in onze hersenen gelegd. Bij kinderen met dyscalculie is het dus belangrijk om te blijven oefenen op waarde van getallen en op de betekenis van bewerkingen.

Het is zeker even belangrijk om hun motivatie en plezier om dingen te ontdekken aan te wakkeren door hen te laten genieten van het bereiken van haalbare doelstellingen. Het brein moet trouwens niet alleen gevoed worden met cognitief leren maar ook met emotionele inhouden die te maken hebben met motivatie, zelfbeeld, de drive om inspanningen te willen leveren, wat we ook wel ‘growth mindset’ noemen. Dat is veel belangrijker dan de tafels uit het hoofd kennen.

We moeten zorgen dat als kinderen een opdracht krijgen, ze denken: “Yes, ik ga dat proberen!” Laat toe dat ze hulpmiddelen gebruiken om tot resultaat te komen. Let wel, het blijft belangrijk om kinderen voldoende uit te dagen, om hen af en toe iets moeilijks te laten doen. Maar zorg ervoor dat kinderen niet het gevoel hebben: het is allemaal te moeilijk, ik haak af. Sommige leerkrachten belonen kinderen met bonuspunten als ze erin slagen een moeilijke opdracht zonder hulpmiddelen (zoals een paar van deze spiekaarten) te volbrengen. De leerling wordt zo gestimuleerd om zich extra in te zetten en kan geen punten verliezen als het niet lukt. Dit lijkt me een boeiende evenwichtsoefening.

Het is bovendien van belang om te beseffen dat leerlingen gecijferd zijn en dus kunnen functioneren in onze samenleving als ze kunnen rekenen op het niveau vierde leerjaar. Als kinderen dat kunnen, zelfs voor een stuk met hulpmiddelen, verdienen zij een getuigschrift basisonderwijs en moeten ze de kans krijgen om verder te studeren. Redelijke aanpassingen gebruiken (zoals deze spiekkaarten) doen geen afbreuk aan het getuigschrift basisonderwijs. De klassenraad moet hierover autonoom kunnen blijven beslissen. Je geeft toch ook een getuigschrift als iemand toetsen met een bril maakt? Geven we iemand met maar een arm geen getuigschrift omdat die niet kan slagen in proeven waarvoor je twee armen nodig hebt? Net als kinderen met een fysieke beperking ervaren kinderen met een leerstoornis drempels waar wij rekening mee moeten houden. En we weten: als we die drempels kunnen wegnemen, worden dat krachtige mensen die op een andere, vaak creatievere manier werken.

Deze spiekkaarten zijn dan ook heel erg welkom.